Nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Donald Trump, bắt đầu từ tháng 1 năm 2025, đã chứng kiến một sự mở rộng quyền lực chưa từng thấy từ phía tổng thống trong vòng sáu tháng đầu, điều mà nhiều chuyên gia phân tích coi là bước đi mạnh mẽ nhất nhằm tập trung quyền lực từ một tổng thống Mỹ hiện đại. Khác với nhiệm kỳ đầu tiên, khi Trump thường xuyên vấp phải sự kiểm soát từ các cơ quan điều tra, tòa án và Quốc hội, nhiệm kỳ hiện tại của ông cho thấy sự suy giảm rõ rệt của những rào cản truyền thống này, mở rộng đáng kể phạm vi quyền lực của ông trong việc điều hành chính phủ và kiểm soát các lĩnh vực chính sách trọng yếu.
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Trump đã nỗ lực củng cố quyền lực, thách thức các giới hạn thông lệ của chức vụ tổng thống. Các biện pháp của ông bao gồm gây áp lực lên Quốc hội và hệ thống tư pháp, yêu cầu thay thế các thẩm phán, sa thải các thanh tra và tổ chức giám sát độc lập, né tránh quá trình lập pháp và loại bỏ hàng trăm viên chức liên bang. Ông cũng tiến hành tái cấu trúc các bộ ngành, và trong một số trường hợp, huy động lực lượng quân đội trong nước để trấn áp biểu tình, thể hiện mong muốn kiểm soát sâu rộng cả bộ máy chính quyền lẫn đời sống xã hội ở mức chưa từng thấy trong truyền thống tổng thống Mỹ.
Barbara Perry, chuyên gia về tổng thống tại Đại học Virginia, đánh giá việc Trump làm suy giảm các giới hạn truyền thống của chức vụ tổng thống là “đáng lo ngại”, bà chỉ ra rằng các tổng thống nói chung đều phải chịu sự kiểm soát từ Quốc hội, Tòa án Tối cao và chính đảng của họ. Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ này, Trump ít gặp phải trở ngại từ các phía đó, khiến cho quyền điều hành của ông gần như không bị giới hạn.
Một yếu tố then chốt giúp Trump mở rộng ảnh hưởng là quyền bổ nhiệm trong hệ thống tư pháp. Nhờ vào những thay đổi trước đây về quy tắc biểu quyết tại Thượng viện, Trump đã bổ nhiệm hàng trăm thẩm phán liên bang, trong đó có ba thẩm phán Tòa án Tối cao mang tư tưởng bảo thủ cực hữu, thay đổi căn bản cán cân tư pháp liên bang. Những phán quyết từ các tòa án mới này đã làm đảo ngược hoặc thu hẹp nhiều quyền lợi liên quan đến phụ nữ, người nhập cư và các nhóm thiểu số, minh chứng cho nỗ lực định hình hệ thống tư pháp phù hợp với chương trình chính trị của ông.
Chính quyền Trump hiện vẫn bị kiện tụng liên tục về các chính sách và sắc lệnh hành pháp, chủ yếu trong các lĩnh vực nhập cư và an ninh biên giới. Tuy nhiên, phần lớn các phán quyết từ Tòa án Tối cao đều đứng về phía chính phủ, tiếp tục tạo cơ sở pháp lý để ông thúc đẩy các chính sách gây tranh cãi. Ngoài ra, việc thành lập Bộ Hiệu quả Chính phủ—một cơ quan mới do Trump lập ra—cho phép thực hiện quy mô cắt giảm nhân sự lớn trong các cơ quan liên bang. Bên cạnh đó, nhiều trường đại học, tổ chức truyền thông và công ty luật, vốn được coi là độc lập hoặc chỉ trích chính quyền, cũng trở thành đối tượng bị tấn công từ chính phủ, làm dấy lên lo ngại về sự suy yếu của các thiết chế dân chủ truyền thống.
Về mặt kinh tế, nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump đi kèm với nhiều biến động. Các chính sách thương mại không ổn định, gồm chiến tranh thuế quan kéo dài với Trung Quốc, đã góp phần vào sự biến động không lường trước trên thị trường chứng khoán. Mặc dù Trump từng cam kết sẽ đàm phán hàng loạt thỏa thuận kinh tế có lợi cho Mỹ, tiến trình này diễn ra không đồng đều, gây ra những hệ quả tiêu cực cho nền kinh tế.
Những người theo dõi tình hình chính trị Mỹ cho rằng hiện tại, các cơ chế chính để kiểm soát quyền lực của Trump phần lớn đến từ chính trị và dư luận xã hội, trong khi vai trò giám sát của Quốc hội và tư pháp suy yếu rõ rệt. Các chuyên gia kêu gọi Quốc hội Mỹ tái khẳng định vai trò như một nhánh quyền lực ngang hàng để giữ vững cấu trúc quyền lực cân bằng vốn là nền tảng của nền dân chủ Mỹ. Nếu không, việc mở rộng quyền lực của tổng thống có thể sẽ trở thành tiền lệ nguy hiểm cho tương lai chính trị của Hoa Kỳ.