Tàu sân bay nội địa đầu tiên của Trung Quốc, mang tên Shandong (山東), đã cập cảng Hồng Kông vào ngày 3 tháng 7 năm 2025, chỉ ít ngày sau khi thành phố đánh dấu 28 năm trở lại dưới quyền quản lý của Trung Quốc. Được đưa vào biên chế từ năm 2019, Shandong có chiều dài trên 300 mét, là tàu sân bay thứ hai của Trung Quốc và đóng vai trò then chốt trong chiến lược tăng cường hiện diện hải quân trong khu vực của Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình – người đang dẫn dắt một quá trình hiện đại hóa quy mô lớn đối với lực lượng hải quân, gây lo ngại cho nhiều quốc gia láng giềng châu Á[1][3][4].
Tàu Shandong đến Hồng Kông cùng một nhóm tàu hộ tống gồm các khu trục hạm Zhanjiang (Trạm Giang), Yanan (Nghiên), cùng tàu hộ vệ Yuncheng (Vân Thành). Bắc Kinh thông báo biên đội tàu sẽ lưu lại Hồng Kông trong năm ngày và tổ chức các chuyến tham quan cùng hoạt động giao lưu văn hóa để thể hiện sức mạnh hải quân của Trung Quốc cũng như tăng cường nhận thức của người dân về quốc phòng và an ninh[1][3][4][7].
Chuyến thăm diễn ra sau đợt tập trận phối hợp ở Tây Thái Bình Dương có sự tham gia của cả Shandong và tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc – Liaoning (Liêu Ninh). Hai tàu đều được phát triển dựa trên thiết kế đã được chỉnh sửa từ khuôn mẫu tàu sân bay Liên Xô, nổi bật với boong phóng kiểu “ski jump” giúp cất cánh cho tiêm kích J-15 và trực thăng vận tải[1][3][4]. Trong khi đó, tàu sân bay thứ ba và hiện đại hơn của Trung Quốc, Fujian (Phúc Kiến), hiện đang trải qua các thử nghiệm trên biển – dấu hiệu cho thấy sự tiếp diễn trong chương trình hiện đại hóa hải quân của Bắc Kinh[1][3][4].
Trong buổi lễ đón tiếp diễn ra tại Hồng Kông, Trưởng Đặc khu Lý Gia Siêu nhấn mạnh vai trò của Hải quân Giải phóng Nhân dân (PLAN) trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh lãnh thổ và đóng góp vào sự ổn định, hòa bình khu vực[1][4]. Chuyến thăm được đánh giá là một màn phô diễn sức mạnh biển khơi của Trung Quốc và là cơ hội để chính quyền trung ương khẳng định vai trò của quân đội trong đời sống chính trị Hồng Kông, cũng như củng cố hình ảnh cường quốc hải dương mà Đảng Cộng sản Trung Quốc đang theo đuổi[3].
Shandong được đưa vào hoạt động vào tháng 12 năm 2019 tại thành phố Tam Á (Hải Nam), trong một buổi lễ có sự tham dự của Chủ tịch Tập Cận Bình. Chỉ sau thời gian ngắn, tàu đã đạt khả năng vận hành ban đầu – nhanh hơn so với Liaoning, vốn phải mất thời gian dài để đáp ứng các tiêu chuẩn triển khai cơ bản. Tàu Shandong có lượng giãn nước khoảng 70.000 tấn và đặt căn cứ chính tại căn cứ hải quân Du Lâm, đảo Hải Nam. Chỉ huy đầu tiên của tàu là Lai Dĩ Tuấn – một sĩ quan cao cấp của Hải quân Trung Quốc[2][5][7][8].
Đây là lần đầu tiên một tàu sân bay hoàn toàn do Trung Quốc đóng tự ghé thăm Hồng Kông – bảy năm sau khi Liaoning từng cập cảng thành phố vào năm 2017 nhân kỷ niệm 20 năm Hồng Kông được trao trả cho Trung Quốc[3][7]. Chuyến thăm lần này thu hút sự quan tâm nồng nhiệt từ người dân, khi vé tham quan các tàu trong biên đội hải quân được đặt hết sau vài giờ mở bán trên các nền tảng mạng xã hội như WeChat[1][3][4].
Tóm tắt chính:
- Shandong là tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc tự thiết kế và đóng mới hoàn toàn, đi vào hoạt động từ năm 2019, dài hơn 300 mét, đặt căn cứ tại đảo Hải Nam.
- Đây là tàu sân bay thứ hai của Trung Quốc sau Liaoning.
- Shandong đến thăm Hồng Kông vào tháng 7 năm 2025 trong chuyến thăm kéo dài 5 ngày, sau các cuộc diễn tập chung trên biển.
- Biên đội hộ tống gồm khu trục hạm Zhanjiang, Yanan và tàu hộ vệ Yuncheng.
- Thiết kế tàu mang nét đặc trưng của mô hình Liên Xô cải tiến, sử dụng boong phóng “ski jump” để triển khai máy bay J-15.
- Tàu sân bay thứ ba, Fujian, đang trong quá trình thử nghiệm trên biển.
- Chuyến thăm thể hiện sự lớn mạnh về năng lực hải quân của Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhằm gia tăng ảnh hưởng khu vực.
- Hải quân Trung Quốc được giới thiệu là lực lượng có vai trò bảo vệ chủ quyền và đóng góp vào hòa bình khu vực.
- Dân chúng Hồng Kông thể hiện sự quan tâm cao; vé tham quan tàu được đặt hết chỉ sau thời gian ngắn.
Tài liệu trên cung cấp cái nhìn bao quát về ý nghĩa chiến lược của lần ghé thăm Hồng Kông bởi tàu sân bay Shandong và bối cảnh hiện tại trong chương trình tăng cường sức mạnh hải quân của Trung Quốc.