Các nhà khoa học cuối cùng cũng đã giải mã được bí ẩn kéo dài hàng thế kỷ về Đảo Phục Sinh – cụ thể là ai là người đã xây dựng nên những bức tượng đá khổng lồ nổi tiếng thế giới, hay còn gọi là moai.
Trong nhiều thập kỷ, các nhà khảo cổ học, nhà sử học và chuyên gia di truyền học đã tranh luận về nguồn gốc của những bức tượng này. Có rất nhiều giả thuyết được đưa ra – từ việc người ngoài hành tinh can thiệp cho đến giả định rằng một nền văn minh bị lãng quên nào đó đã từng tồn tại ở đó. Tuy nhiên, nhờ vào sự tiến bộ vượt bậc trong công nghệ phân tích DNA cổ đại và nghiên cứu khảo cổ học tỉ mỉ, các nhà khoa học nay đã có thể xác định chính xác ai là những người đã dựng nên các bức tượng đá biểu tượng này – đó chính là tổ tiên của cư dân Polynesia bản địa.
Phát hiện mới đến từ một nhóm nghiên cứu quốc tế, dẫn đầu bởi các chuyên gia từ Mỹ, Chile và châu Âu. Họ đã phân tích di tích hài cốt còn sót lại trên đảo, đặc biệt là các mẫu DNA cổ lấy từ những ngôi mộ gần các địa điểm đặt tượng moai. Kết quả cho thấy những người định cư đầu tiên trên đảo – đến nơi vào khoảng năm 1150 sau Công Nguyên – là những người Polynesia, có nguồn gốc từ các quần đảo xa xôi ở Thái Bình Dương, như Marquesas và quần đảo Cook.
Điều thú vị là nghiên cứu cho thấy những người định cư này đến bằng thuyền gỗ, vượt hàng nghìn km biển cả, với khả năng điều hướng đáng kinh ngạc mà không cần đến la bàn hay công cụ hiện đại. Họ mang theo kỹ năng canh tác, đồ thủ công tinh xảo, cũng như tín ngưỡng văn hóa sâu sắc – tất cả đóng vai trò quan trọng trong việc xây nên các bức tượng đá khổng lồ sau này.
Các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng việc xây dựng các tượng moai không phải là một hành động ngẫu nhiên hay phục vụ cho mục đích huyền bí nào đó, mà là một phần trong nghi lễ tôn vinh tổ tiên và củng cố quyền lực chính trị. Mỗi bức tượng đại diện cho một cá nhân đã khuất, thường là thủ lĩnh bộ lạc, được tạc để thể hiện địa vị và ảnh hưởng lâu dài của họ trong cộng đồng.
Nghiên cứu làm sáng tỏ cách một nền văn minh cô lập vẫn có thể phát triển mạnh mẽ, tạo ra những công trình vĩ đại bằng sự khéo léo và tinh thần cộng đồng, chứ không cần đến công nghệ hiện đại hay yếu tố siêu nhiên. Nó cũng chứng minh rằng, dù cô lập giữa Thái Bình Dương rộng lớn, người Polynesia vẫn có một sự hiểu biết phi thường về thế giới tự nhiên và kỹ thuật – đủ để thành lập nên một xã hội phức tạp và để lại di sản trường tồn.
Khám phá này không chỉ mang lại câu trả lời cho một trong những bí ẩn nổi tiếng nhất thế giới, mà còn nhấn mạnh sự kỳ diệu của khả năng con người xuyên suốt lịch sử – điều mà đôi khi ta vẫn còn đánh giá chưa đầy đủ.