Bánh đá khi được cắt thành từng miếng nhỏ. Ảnh: Văn Lộc
Bánh đá Hà Giang, còn được gọi trìu mến là bánh lơ khoải, bắt nguồn từ truyền thống lâu đời của người Dao và người Nùng sinh sống ở vùng cao nguyên đá hùng vĩ. Món bánh này thường được ưu tiên trong các dịp lễ hội quan trọng như Tết Nguyên Đán, thể hiện sự gắn kết chặt chẽ giữa ẩm thực, văn hóa và đời sống của các dân tộc bản địa.
Quy Trình Chế Biến Công Phu
Để tạo ra những chiếc bánh đá trứ danh, người thợ phải tuân theo quy trình chế biến tỉ mỉ và khéo léo. Gạo tẻ được lựa chọn cẩn thận, ngâm trong nước trong khoảng thời gian từ 4 đến 5 giờ. Sau đó, gạo được nghiền thành bột mịn và hấp chín. Bột nóng được nặn thành những chiếc bánh hình ống thuôn dài, có đường kính khoảng 10-15 cm. Sau khi để nguội, bánh được thái thành từng miếng nhỏ, tạo nên hình dạng độc đáo giống như những hòn đá nhỏ.
Đặc Điểm Độc Nhất Vô Nhị
Đúng như tên gọi, bánh đá sở hữu độ cứng đáng kinh ngạc. Khi gõ vào bánh, người ta có thể nghe thấy tiếng vang như tiếng đá đập vào nhau. Độ cứng này có được là nhờ quá trình chế biến đặc biệt, trong đó bột gạo được làm lạnh trong điều kiện tự nhiên trong khoảng 10-12 giờ. Theo thời gian, bánh sẽ cứng lại như đá, thể hiện sự khắc nghiệt và thích nghi của con người với vùng cao nguyên đá Hà Giang.
Hương Vị và Giá Trị Dinh Dưỡng
Mặc dù có vẻ ngoài cứng cáp, bánh đá lại có hương vị thanh đạm, thơm mùi gạo và có độ dẻo dai vừa phải. Khi thưởng thức, người ta sẽ cảm nhận được vị ngậy của gạo cùng chút bùi bùi đặc trưng. Trước đây, bánh đá đóng vai trò quan trọng trong việc dự trữ lương thực cho người dân trong những chuyến đi xa hoặc dịp Tết. Ngày nay, bánh đã trở thành món ăn vặt phổ biến, được chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như chiên, nướng hoặc thả lẩu.
Giá Trị Văn Hóa và Biểu Tượng
Bánh đá Hà Giang không chỉ là một món ăn ngon mà còn mang theo ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Bánh đá tượng trưng cho tinh thần bền bỉ, dẻo dai của người dân bản địa, vượt qua mọi khó khăn, trở ngại của vùng cao nguyên đá. Sự cứng cáp của bánh đá cũng như ý chí kiên cường của người dân trong quá trình dựng xây và phát triển vùng đất khắc nghiệt này.
Trong những năm gần đây, bánh đá Hà Giang đã trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội TikTok, thu hút sự chú ý của nhiều du khách trong và ngoài nước. Sự độc đáo và hương vị thơm ngon của bánh đá đã tạo nên một cơn sốt, khiến món ăn này trở thành “món ăn hot” không kém hoa tam giác mạch. Bánh đá hiện được bán phổ biến tại nhiều tỉnh thành lân cận, dễ dàng tìm thấy tại các điểm du lịch và chợ địa phương.
Với mức giá dao động từ 50.000 đến 100.000 đồng một kg, bánh đá Hà Giang là món quà ý nghĩa và độc đáo cho du khách đến thăm vùng cao nguyên đá. Bánh đá không chỉ là một món ăn đặc sản mà còn là hiện thân cho truyền thống văn hóa và sức mạnh tinh thần của người dân Hà Giang.