Thoái hóa đốt sống cổ, hay còn gọi là bệnh thoái hóa cột sống cổ, là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là những người trên 40 tuổi. Tuy nhiên, những xu hướng gần đây cho thấy số ca mắc bệnh tăng lên trong các nhóm tuổi trẻ hơn, cụ thể là từ 25-30 tuổi. Bài viết này khám phá các nguyên nhân chính, triệu chứng và phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống cổ, nhấn mạnh ảnh hưởng của nó đến cuộc sống hàng ngày và tầm quan trọng của việc phòng ngừa.
Thoái hóa cột sống cổ đa xơ cứng là lúc bệnh tiến triển nặng. (Ảnh:hongngochospital)
- Tuổi Tác: Tuổi tác là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất. Khả năng phát triển thoái hóa đốt sống cổ tăng lên sau tuổi 40, với hơn 85% người có dấu hiệu vào tuổi 60. Quá trình thoái hóa này là một phần tự nhiên của sự lão hóa cột sống, có thể dẫn đến nhiều thay đổi cấu trúc.
- Di Truyền: Lịch sử gia đình đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ phát triển thoái hóa đốt sống cổ. Những người có người thân bị bệnh có thể thừa hưởng những đặc điểm như ống sống hẹp tự nhiên hoặc các đoạn đốt sống nhỏ hơn, khiến họ dễ mắc các vấn đề về cột sống.
- Yếu Tố Lối Sống: Những lựa chọn lối sống ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thoái hóa đốt sống cổ. Hút thuốc đã được xác định là yếu tố rủi ro làm tăng tốc độ thoái hóa của đĩa đệm cổ. Ngoài ra, thừa cân và lối sống ít vận động cũng góp phần vào sự gia tăng áp lực lên cột sống.
- Nguy Cơ Nghề Nghiệp: Một số nghề nghiệp làm tăng nguy cơ phát triển thoái hóa đốt sống cổ do các chuyển động lặp đi lặp lại, tư thế đứng hoặc ngồi lâu, hoặc mang vác nặng. Các nghề thường bị ảnh hưởng bao gồm công nhân xây dựng, tài xế và những người làm việc trên máy tính trong thời gian dài.
- Chấn Thương: Những chấn thương trước đó ở vùng cổ, dù là do tai nạn hay do căng thẳng lặp đi lặp lại, có thể làm tăng nguy cơ phát triển thoái hóa đốt sống cổ. Những chấn thương này có thể dẫn đến sự thoái hóa nhanh chóng của các đĩa đệm cổ và các cấu trúc xung quanh.
Triệu Chứng Của Thoái Hóa Đốt Sống Cổ
Thoái hóa đốt sống cổ thường tiến triển một cách lặng lẽ trong giai đoạn đầu, và các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn theo thời gian. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Đau Cổ: Bệnh nhân thường cảm thấy đau cổ kéo dài có thể lan ra vai và lưng trên. Cơn đau có thể nhói, âm ỉ hoặc đau nửa đầu, và có thể nặng hơn khi di chuyển.
- Tê Bì và Ngứa: Sự chèn ép dây thần kinh do các thay đổi thoái hóa có thể dẫn đến cảm giác tê bì hoặc ngứa lan xuống cánh tay, ảnh hưởng đến khả năng cử động.
- Cứng Đầu: Nhiều người cảm thấy cứng cổ, đặc biệt là sau những khoảng thời gian không hoạt động hoặc khi mới thức dậy. Tình trạng này có thể làm hạn chế khả năng di chuyển và gây khó chịu.
- Đau Đầu: Thoái hóa đốt sống cổ có thể dẫn đến những cơn đau đầu căng thẳng, thường tập trung ở vùng gáy và có thể nặng hơn khi cử động cổ.
- Mất Cân Bằng: Trong những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân có thể gặp phải vấn đề về cân bằng, chóng mặt hoặc cảm giác không ổn định.
Việc chẩn đoán thường bao gồm một lịch sử y tế kỹ lưỡng và kiểm tra thể chất. Các bác sĩ cũng có thể sử dụng các phương pháp hình ảnh như X-quang hoặc MRI để đánh giá mức độ thoái hóa, xác định các đĩa đệm bị thoát vị hoặc phát hiện tình trạng hẹp ống sống.
Phương Pháp Điều Trị
- Quản Lý Bảo Tồn: Việc điều trị thường bắt đầu với các phương pháp bảo tồn, bao gồm:
- Vật Lý Trị Liệu: Một chương trình vật lý trị liệu được cá nhân hóa có thể cải thiện sức mạnh cổ và độ linh hoạt, bao gồm các bài tập kéo dài, liệu pháp thủ công và giáo dục tư thế.
- Thuốc: Các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và thuốc giãn cơ có thể giúp kiểm soát cơn đau và viêm. Tiêm corticosteroid cũng có thể cung cấp sự giảm đau tạm thời cho các triệu chứng nặng.
- Thay Đổi Lối Sống: Việc thực hiện những thay đổi trong lối sống có thể cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển. Các thay đổi được khuyến nghị bao gồm:
- Tập Thể Dục: Tham gia vào các hoạt động thể chất thường xuyên giúp củng cố cơ cổ và cải thiện khả năng vận động. Các bài tập như bơi lội và đi bộ là rất có lợi.
- Điều Chỉnh Ergonomics: Đối với những người làm việc trên máy tính, việc điều chỉnh chiều cao ghế, vị trí màn hình và thêm thời gian nghỉ ngơi có thể giảm áp lực lên cổ.
- Phương Pháp Phẫu Thuật: Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả hoặc có dấu hiệu tổn thương thần kinh nghiêm trọng, có thể xem xét can thiệp phẫu thuật. Các lựa chọn phẫu thuật bao gồm:
- Phẫu Thuật Giải Nén: Thủ tục này liên quan đến việc loại bỏ gai xương hoặc các đĩa đệm thoát vị để giảm áp lực lên tủy sống hoặc dây thần kinh.
- Gắn Fusion: Trong các trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật gắn có thể được thực hiện để ổn định các đoạn cột sống bị ảnh hưởng.
Việc phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ là rất quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao. Các chiến lược hiệu quả bao gồm:
- Tập Thể Dục Đều Đặn: Tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên giúp duy trì sức khỏe cột sống và thể chất tổng quát.
- Giữ Tư Thế Đúng: Duy trì tư thế tốt khi ngồi, đứng và nâng vật nặng có thể giảm áp lực lên cổ.
- Lối Sống Lành Mạnh: Tránh hút thuốc, kiểm soát cân nặng và có chế độ ăn uống cân bằng với đầy đủ vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe cột sống.
Tư thế ngồi đúng phòng ngừa bệnh thoái hóa đốt sống cổ.(Ảnh:vinmec)
Thoái hóa đốt sống cổ là một tình trạng phổ biến có thể gây ra nhiều khó khăn và hạn chế trong cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng sớm và áp dụng các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả là rất cần thiết để quản lý tình trạng này. Với sự chăm sóc phù hợp, bệnh nhân có thể duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn và giảm thiểu tác động của thoái hóa đốt sống cổ trong các hoạt động hàng ngày.