Phần hội với nhiều hoạt động đặc sắc, hấp dẫn như thi giã bánh dày, ném còn, kéo co… (Ảnh: Báo Hoà Bình)
Lễ hội Gầu Tào là một lễ hội dân gian truyền thống đặc sắc của người Mông Hòa Bình, mang đậm nét sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng từ xa xưa. Năm nay, lễ hội được tổ chức tại hai xã Hang Kia và Pà Cò, huyện Mai Châu, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.
Lễ hội Gầu Tào bao gồm hai phần chính: Lễ và Hội. Phần Lễ diễn ra trang nghiêm, trọng tâm là nghi lễ dựng cây nêu – biểu tượng cây thiêng nối kết trời với đất. Theo quan niệm của người Mông, hướng Đông là hướng sinh, cầu con; hướng Mặt Trời là hướng cầu mùa màng bội thu.
Nghi lễ cúng cây nêu được cử hành bởi các già làng uy tín, với những lời khấn cầu trời đất cho một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, mọi người khỏe mạnh, làm ăn phát đạt. Mỗi nhánh tre dựng lên trên thân cây nêu đại diện cho một lời cầu nguyện, một ước vọng ấm no, hạnh phúc.
Sau phần Lễ trang nghiêm, lễ hội chuyển sang phần Hội sôi động và náo nhiệt. Điệu múa vòng theo nhịp khèn tạo không khí tưng bừng, vui tươi. Các gian hàng ẩm thực, đồ lưu niệm và sản phẩm thủ công của người Mông thu hút đông đảo du khách.
Trong số các hoạt động văn hóa, trò chơi dân gian đóng vai trò quan trọng. Ném pao, đánh tu lu, kéo co… mang đến tiếng cười sảng khoái và bầu không khí lễ hội sôi động. Những trò chơi này không chỉ giải trí mà còn thể hiện sức mạnh, sự khéo léo của người Mông.
Ngoài giá trị văn hóa, Lễ hội Gầu Tào còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, lưu giữ bản sắc văn hóa quý báu của người Mông. Các tiết mục văn nghệ mang đậm bản sắc dân tộc, với những giai điệu khèn, đàn tính, trống tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu.
Lễ hội cũng là dịp để người dân và du khách hiểu hơn về nghi thức cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt của người Mông. Qua đó, lễ hội không chỉ bảo tồn văn hóa mà còn góp phần quảng bá du lịch cho huyện Mai Châu và tỉnh Hòa Bình.
Sự kiện Lễ hội Gầu Tào của người Mông được đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia là sự ghi nhận xứng đáng cho giá trị văn hóa độc đáo của lễ hội. Đây cũng là động lực để người dân tiếp tục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa này, đóng góp vào sự đa dạng và phong phú của nền văn hóa Việt Nam.
Lễ hội Gầu Tào của người Mông Hòa Bình là một di sản văn hóa có giá trị, không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện tài năng, sức sáng tạo và giá trị nhân văn của một cộng đồng dân tộc. Việc bảo tồn và phát huy lễ hội không chỉ là trách nhiệm của người dân địa phương mà còn là đóng góp của toàn xã hội nhằm gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa độc đáo của Việt Nam.