Trí tuệ nhân tạo có thể bắt chước phong cách sáng tác của các nhà thơ nổi tiếng trong lịch sử nếu được tiếp cận nguồn dữ liệu tham khảo. Ảnh: ChatGPT
Trong một nghiên cứu đột phá, các nhà nghiên cứu Brian Porter và Edouard Machery từ Đại học Pittsburgh đã đi sâu vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và tác động của nó đối với thế giới văn chương. Cuộc khám phá mang tính tiên phong của họ đã thách thức giả định lâu nay rằng thơ do con người viết luôn tuyệt vời hơn khi so sánh với các tác phẩm do AI tạo ra.
Nghiên cứu sử dụng thiết kế thí nghiệm tỉ mỉ, đưa ra hai bộ thơ cho hơn 2.000 người tham gia. Một bộ gồm các tác phẩm của các nhà thơ nổi tiếng như William Shakespeare, Emily Dickinson và Sylvia Plath, trong khi bộ còn lại giới thiệu các bài thơ được tạo ra bởi ChatGPT 3.5, một mô hình AI tiên tiến có khả năng bắt chước phong cách viết của những nhà thơ này.
Điều đáng kinh ngạc là kết quả cho thấy mức độ mơ hồ đáng kinh ngạc trong nhận thức của những người tham gia. Khi nghĩ rằng họ đang đọc những bài thơ do con người viết, gần 58,5% đã nhầm lẫn tác phẩm do AI tạo ra với tác giả là con người. Phát hiện này cho thấy thơ do AI tạo ra có chất lượng giống con người đến mức đánh lừa được cả những độc giả tinh tường.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng tiết lộ sự chênh lệch đáng kể dựa trên nhận thức của người tham gia về nguồn gốc của bài thơ. Khi được thông báo rằng họ đang đọc các tác phẩm do AI tạo ra, đánh giá của những người tham gia đã thay đổi. Họ có xu hướng thích những bài thơ do AI tạo ra, cho thấy những định kiến liên quan đến thơ do con người viết có thể đã ảnh hưởng đến phán đoán ban đầu của họ.
Các nhà nghiên cứu cho rằng thơ do AI tạo ra được nhiều độc giả ưa chuộng vì sự đơn giản và trực tiếp, điều này phù hợp với mong muốn của họ về những trải nghiệm nghệ thuật dễ tiếp cận và dễ hiểu. Ngược lại, thơ do con người viết thường được coi là phức tạp và đòi hỏi hơn, cần phải phân tích và suy ngẫm kỹ lưỡng để đánh giá hết ý nghĩa của chúng.
Nghiên cứu đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất sáng tạo đang thay đổi và vai trò tiềm năng của AI trong nghệ thuật. Khi khả năng của AI ngày càng phát triển, ranh giới giữa tác phẩm do con người tạo ra và do máy tạo ra ngày càng mờ nhạt. Điều này đã làm dấy lên các cuộc thảo luận về những tác động về mặt đạo đức và các quy định về bản quyền liên quan đến nội dung do AI tạo ra.
Một số nhà thơ, như Dorothea Lasky, cho rằng sự dễ tiếp cận và thú vị hơn của thơ ca do AI mang lại là một bước phát triển tích cực. Họ lập luận rằng AI có thể dân chủ hóa trải nghiệm nghệ thuật, khiến thơ trở nên toàn diện hơn và hấp dẫn hơn đối với nhiều đối tượng khán giả.
Tuy nhiên, những người khác bày tỏ lo ngại rằng AI có thể đe dọa đến sinh kế của các nghệ sĩ con người bằng cách tự động hóa quá trình sáng tạo. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải cân nhắc cẩn thận những tác động về mặt đạo đức và kinh tế này khi AI tiếp tục mở rộng ảnh hưởng của mình trong nghệ thuật.
Nhìn chung, nghiên cứu đã làm sáng tỏ tác động to lớn của AI đối với biểu đạt văn học. Nó thách thức các quan niệm thông thường về việc ai hoặc cái gì có thể tạo ra thơ ca hấp dẫn và ý nghĩa. Khi công nghệ AI phát triển, ranh giới giữa sự sáng tạo do con người và do máy móc tạo ra sẽ tiếp tục thay đổi, tạo ra cả cơ hội và thách thức cho tương lai của biểu đạt nghệ thuật.