Tuổi thọ trung bình ở Hoa Kỳ đang tăng nhanh gần bằng tốc độ giảm khi đại dịch Covid-19 bắt đầu vì số ca tử vong do Covid-19 và dùng thuốc quá liều giảm.
Sau khi giảm 2,4 năm từ năm 2019 đến năm 2021, tuổi thọ trung bình đã tăng hơn một năm vào năm 2022 và dữ liệu mới từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ cho thấy tuổi thọ trung bình đã tăng thêm gần một năm nữa vào năm 2023.
Theo CDC, những người sinh năm 2023 hiện ước tính sống được 78,4 năm. Con số này vẫn thấp hơn so với tuổi thọ trung bình là 78,8 năm của năm 2019, nhưng đây là sự cải thiện đáng kể nhờ tỷ lệ tử vong thấp hơn ở mỗi trong 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu.
Tỷ lệ tử vong do Covid-19 – khoảng 12 ca tử vong trên 100.000 người vào năm 2023, khi điều chỉnh theo sự phân bố độ tuổi khác nhau trong các nhóm dân số – đã giảm xuống còn khoảng một phần tư so với năm 2022, đưa căn bệnh này từ nguyên nhân gây tử vong đứng thứ tư xuống thứ 10.
Tiến sĩ Steven Woolf, giám đốc danh dự của Trung tâm Xã hội và Sức khỏe thuộc Đại học Virginia Commonwealth, cho biết: “Một trong những lý do chính khiến chúng ta thấy tuổi thọ giảm mạnh như vậy là số người chết vì Covid quá lớn. Vì vậy, khi chúng ta bắt đầu kiểm soát được tỷ lệ tử vong do Covid-19 thông qua tiêm chủng, người ta kỳ vọng rằng tuổi thọ sẽ bắt đầu tăng trở lại”. Ông không xem xét dữ liệu mới của CDC nhưng đã nghiên cứu sâu rộng về xu hướng tuổi thọ.
Số ca tử vong do dùng thuốc quá liều cũng giảm 4% trong giai đoạn 2022-2023, theo dữ liệu của CDC . Sự sụt giảm — từ 32,6 ca tử vong trên 100.000 người vào năm 2022 xuống còn 31,3 vào năm 2023 — đánh dấu mức giảm đầu tiên trong hơn năm năm.
Những người trong độ tuổi từ 35 đến 44 có khả năng tử vong vì dùng thuốc quá liều cao nhất, với tỷ lệ gần gấp đôi tỷ lệ chung đã điều chỉnh theo độ tuổi.
Woolf cho biết việc giảm tỷ lệ tử vong ở những nguyên nhân đặc biệt ảnh hưởng đến nhóm tuổi trẻ như thế này có thể có tác động rất lớn đến tuổi thọ.
“Tử vong do dùng thuốc quá liều là một yếu tố chính trong xu hướng tuổi thọ và tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân”, ông nói. “Giảm đáng kể số ca tử vong do dùng thuốc quá liều có thể có tác động rất tích cực đến xu hướng sức khỏe của chúng ta”.
Xu hướng khả quan trong dữ liệu tạm thời mới hơn cho thấy số ca tử vong do dùng thuốc quá liều tiếp tục giảm mạnh trong những tháng gần đây và số ca tử vong do Covid-19 năm nay đã giảm hàng nghìn ca so với cùng kỳ năm ngoái.
Tỷ lệ tử vong do bệnh tim, nguyên nhân gây tử vong phổ biến nhất ở Hoa Kỳ, đã giảm 3% trong giai đoạn 2022 – 2023. Tỷ lệ tử vong do bệnh tiểu đường, bệnh thận và bệnh gan mãn tính giảm hơn 5%, trong khi tỷ lệ tử vong do ung thư, đột quỵ, bệnh đường hô hấp dưới mãn tính và bệnh Alzheimer lại giảm ít hơn.
Nhưng Woolf cảnh báo rằng mục tiêu không phải là đưa tuổi thọ của người Mỹ trở lại mức trước đại dịch. Nghiên cứu của ông cho thấy đất nước này đã tụt hậu về tuổi thọ trong nhiều thập kỷ và đang phục hồi chậm hơn nhiều quốc gia khác. Các nghiên cứu khác cho thấy tuổi thọ của người Mỹ có thể bị đình trệ vào năm 2050.
Woolf cho biết: “Chúng tôi lo ngại về tuổi thọ trung bình của người Mỹ trong thập kỷ trước đại dịch, vì không có sự gia tăng đáng kể nào về tuổi thọ trung bình trong khi tuổi thọ trung bình vẫn tiếp tục tăng ở các quốc gia khác. Và nguyên nhân tử vong dẫn đến điều đó vẫn không biến mất trong suốt đại dịch”.
“Điều quan trọng là người Mỹ phải hiểu rằng việc quay trở lại nơi chúng ta đã từng ở trước khi xảy ra đại dịch vẫn chưa phải là một nơi tốt. Chúng ta vẫn chưa thoát khỏi tình trạng khó khăn”, ông nói. “Và sự khác biệt về tuổi thọ giữa Hoa Kỳ và các quốc gia khác có nghĩa là, nói một cách dễ hiểu, người Mỹ đang tử vong với tỷ lệ cao hơn nhiều so với những người cùng lứa tuổi ở các quốc gia có thu nhập cao khác”.
Sự chênh lệch lớn vẫn tồn tại ngay tại Hoa Kỳ.
Phụ nữ vẫn có thể sống lâu hơn nam giới hơn năm năm – tuổi thọ trung bình khi sinh của phụ nữ vào năm 2023 là 81,1 năm, so với 75,8 năm của nam giới – nhưng khoảng cách này đang dần thu hẹp.
Và tỷ lệ tử vong giảm đối với tất cả các nhóm chủng tộc và dân tộc được phân tích vào năm 2023, nhưng tỷ lệ điều chỉnh theo độ tuổi vẫn cao nhất đối với nam giới người Mỹ bản địa và nam giới da đen. Tỷ lệ tử vong cũng cao hơn mức trung bình đối với phụ nữ người Mỹ bản địa, nam giới da trắng và phụ nữ da đen.
Sau khi tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh tăng đáng kể vào năm 2022, tỷ lệ này vẫn giữ nguyên vào năm 2023, dữ liệu mới của CDC cho thấy. Nhưng tỷ lệ dị tật bẩm sinh và trẻ nhẹ cân khi sinh — hai nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh tại Hoa Kỳ — đều tăng lên. Các nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng tỷ lệ sinh đã tăng lên ở các tiểu bang có lệnh cấm phá thai và các chuyên gia cho biết một phần sự gia tăng đó có liên quan đến sự gia tăng không cân xứng về số lượng phụ nữ mang thai nhi có dị tật bẩm sinh gây tử vong đến đủ tháng.
Theo báo cáo mới của CDC, tỷ lệ tử vong đã giảm ở mọi nhóm tuổi khác.
Nhưng Woolf cho biết tỷ lệ tử vong ở trẻ em và thanh thiếu niên đã tăng lên trong những năm gần đây và tỷ lệ tử vong ở những người trẻ tuổi nhất tại Hoa Kỳ cao hơn nhiều so với các quốc gia khác.
“Quay trở lại tuổi thọ cao hơn có nghĩa là chúng ta không chứng kiến số người chết lớn như chúng ta đã thấy trong đại dịch”, ông nói, nhưng “trẻ em Mỹ ít có khả năng sống sót đến tuổi trưởng thành hơn trẻ em ở các quốc gia khác. Vì vậy, việc quay trở lại nơi đó không nên khiến dân số tự mãn”.