Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một cuộc phỏng vấn tại Kiev hôm 1/2. Ảnh: AP
Cuộc điện đàm kéo dài 90 phút giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào ngày 12/2 đã tạo ra chấn động toàn cầu, đánh dấu một bước ngoặt trọng đại trong mối quan hệ giữa hai siêu cường và đặt Ukraine vào thế tiến thoái lưỡng nan trong cuộc xung đột đang diễn ra.
Sự thay đổi đáng kể trong lập trường của Mỹ
Tuyên bố của Trump về việc khởi động các cuộc đàm phán với Nga để chấm dứt giao tranh ở Ukraine, bao gồm cả khả năng gặp trực tiếp Putin, là một sự thay đổi rõ rệt so với quan điểm cứng rắn của chính quyền Biden. Trong khi chính quyền Biden tập trung vào việc cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine và áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm khắc đối với Nga, Trump dường như đang tìm kiếm một phương án ngoại giao hơn.
Ukraine lo ngại sâu sắc
Tuy nhiên, động thái của Trump đã khiến Ukraine vô cùng lo lắng. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bác bỏ khả năng Ukraine giành lại biên giới trước năm 2014 hoặc gia nhập NATO, trên thực tế đã trao cho Nga một đòn bẩy mạnh mẽ trong các cuộc đàm phán sắp tới. Cựu Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton cũng cảnh báo rằng tuyên bố của Trump về khả năng chấp nhận các nhượng bộ lãnh thổ từ Ukraine là một sự nhượng bộ đáng kể đối với các yêu cầu của Putin.
Nga tiếp tục đưa ra lập trường cứng rắn
Phản ứng lại, Nga tiếp tục bác bỏ đề xuất đổi lãnh thổ của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và cảnh báo rằng bất kỳ lực lượng gìn giữ hòa bình nước ngoài nào cũng sẽ trở thành “mục tiêu hợp pháp” nếu không được Liên hợp quốc ủy quyền. Lập trường cứng rắn này cho thấy Nga không có ý định từ bỏ kiểm soát lãnh thổ mà họ đã chiếm đóng ở Ukraine.
Chiến lược mới của Mỹ: Tập trung vào phòng thủ biên giới
Những diễn biến này phản ánh một sự thay đổi đáng kể trong chiến lược đối ngoại của Mỹ, chuyển hướng từ châu Âu sang tập trung vào phòng thủ biên giới và ứng phó với Trung Quốc. Các nhà phân tích cảnh báo rằng cách tiếp cận này có thể tạo ra khoảng trống quyền lực ở châu Âu, gây bất ổn cho Ukraine và cả cấu trúc an ninh toàn cầu.
Những thách thức đối với Ukraine
Cuộc điện đàm của Trump đã đặt ra những thách thức to lớn đối với Ukraine. Kiev hiện phải điều chỉnh kỳ vọng và chiến lược của mình, đồng thời có khả năng phải tìm kiếm các giải pháp thỏa hiệp với Nga để đảm bảo hòa bình. Viễn cảnh về một Ukraine thống nhất và độc lập có thể bị đe dọa nghiêm trọng nếu Nga tiếp tục kiên quyết trong các yêu cầu sáp nhập lãnh thổ.
Một trật tự thế giới mới nổi: Hướng tới đa cực
Cuộc điện đàm giữa Trump và Putin được coi là một bước ngoặt quan trọng trong trật tự thế giới. Nó báo hiệu sự kết thúc tiềm tàng của “Pax Americana”, thời kỳ thống trị toàn cầu của Mỹ sau Chiến tranh Lạnh, và sự nổi lên của một trật tự đa cực hơn, phức tạp hơn và tiềm ẩn nhiều bất ổn hơn.
Thời gian sẽ trả lời liệu sự thay đổi đáng kể này có thực sự phục vụ lợi ích lâu dài của Hoa Kỳ hay không. Tuy nhiên, cộng đồng quốc tế phải chuẩn bị cho một thế giới phức tạp hơn, nơi các siêu cường cạnh tranh để giành ảnh hưởng và những xung đột khu vực có thể gây ra những hậu quả toàn cầu.