Bình yên đã tạm thời trở lại tỉnh Sweida, miền nam Syria vào Chủ nhật sau một tuần lễ bạo lực sắc tộc dữ dội giữa các chiến binh Druze và các nhóm Bedouin đối địch, khiến hơn 1.100 người thiệt mạng. Cuộc xung đột bắt đầu từ ngày 13/7/2025, khi một người bán hàng Druze trẻ tuổi bị hành hung tại một trạm kiểm soát của Bedouin, gây ra làn sóng bạo lực leo thang với các vụ bắt cóc, trả thù liên tiếp giữa cộng đồng Druze chiếm đa số ở khu vực và một số bộ tộc Bedouin lân cận[1][2].
Xung đột nhanh chóng leo thang với sự can dự của lực lượng chính phủ chuyển tiếp Syria, các nhóm Hồi giáo vũ trang thân Tổng thống Ahmad al-Sharaa, và quân đội Israel. Israel tiến hành các cuộc không kích nhằm vào binh sĩ chính phủ Syria và lực lượng Bedouin, tuyên bố hành động để bảo vệ cộng đồng Druze. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Syria cáo buộc Israel làm trầm trọng thêm mâu thuẫn tôn giáo để gây bất ổn cho chính quyền mới[1][2][3].
Mặc dù những nỗ lực ngừng bắn trước đó đều thất bại, thỏa thuận ngừng bắn mới đạt được vào ngày 19/7 đã duy trì tình hình tạm lắng. Chính phủ Syria đã tái triển khai lực lượng an ninh đến Sweida, tuyên bố đã loại bỏ phần lớn chiến binh Bedouin khỏi thành phố. Tuy vậy, các báo cáo về thảm sát, hành quyết phi pháp và lạm dụng dân thường của cả hai bên tiếp tục xuất hiện. Hơn 87.000 người đã phải rời khỏi nhà, trong đó nhiều người Bedouin trốn sang tỉnh Daraa lân cận và nhiều cư dân Druze đi lánh nạn tại các khu vực khác[1][3].
Cuộc khủng hoảng này phản ánh tình trạng phân rã và sự yếu kém trong kiểm soát tại Syria sau khi chế độ Assad sụp đổ vào tháng 12/2024. Người Druze – chiếm khoảng 80% dân số tỉnh Sweida – đang tìm kiếm sự bảo vệ và công nhận từ chính quyền mới, nhưng nội bộ cộng đồng này cũng đang chia rẽ. Một giáo sĩ có ảnh hưởng, Hikmat al-Hijri, từ chối các điều khoản ngừng bắn và kêu gọi quốc tế bảo vệ cũng như tiến hành kháng chiến vũ trang, trong khi những người khác ủng hộ con đường hòa giải[1][3][4].
Về phía người Bedouin – gồm các bộ tộc người Arab Sunni sống ở các vùng sa mạc – lý do họ tham chiến phần lớn xuất phát từ những xung đột địa phương liên quan đến vấn đề an ninh và kiểm soát sau khi quân đội Syria rút lui khỏi khu vực. Cuộc đối đầu mang nặng tính chính trị – xã hội hiện tại, hơn là xuất phát từ hận thù tôn giáo kéo dài trong lịch sử[4]. Trong bối cảnh đa phần dân số Syria là người Hồi giáo Sunni, nguyện vọng tự trị và được đảm bảo an toàn của cộng đồng thiểu số Druze ngày càng trở nên bức thiết trong giai đoạn hậu chiến và chính quyền chưa vững mạnh[4][5].
Khủng hoảng tại Sweida cũng gây tác động sâu rộng về mặt khu vực. Việc Israel can thiệp quân sự và vai trò của các cường quốc như Mỹ, Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy sự nhạy cảm địa chính trị tại miền nam Syria. Tình hình căng thẳng đáng báo động này nêu bật những thách thức mà chính quyền chuyển tiếp mới phải đối mặt trong việc khôi phục trật tự, bảo vệ người dân, và duy trì sự ổn định giữa các cộng đồng sắc tộc – tôn giáo khác biệt trong một đất nước đang bị phân mảnh sâu sắc[3][4].
Tóm lại, cuộc đụng độ kéo dài một tuần giữa các chiến binh Druze và lực lượng Bedouin tại tỉnh Sweida đã tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, lôi kéo các thế lực khu vực tham gia và bộc lộ rõ tình trạng chia rẽ, bất ổn tại Syria sau khi chế độ Assad kết thúc. Thỏa thuận ngừng bắn ngày 19/7 giúp giảm căng thẳng tạm thời, nhưng những bất đồng sâu sắc, sự yếu kém trong quản trị và nguy cơ xung đột bùng phát trở lại vẫn luôn rình rập.