Vào ngày 15 tháng 7 năm 2025, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ áp dụng mức thuế quan 19% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Indonesia, như một phần trong thỏa thuận thương mại mới được ký kết với quốc gia Đông Nam Á này. Biện pháp này phản ánh chiến lược rộng lớn hơn của ông nhằm gây sức ép với các đối tác thương mại để đạt được các thỏa thuận mà ông đánh giá là công bằng hơn, có tính chất tương hỗ và giúp giảm đáng kể thâm hụt thương mại của Mỹ. Mức thuế đối với Indonesia là một phần trong loạt chính sách thuế quan mang tính “tương hỗ” mà chính quyền Trump đã triển khai nhằm cân bằng cán cân thương mại với nhiều quốc gia khác [3][1].
Các mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8 năm 2025. Chính quyền Trump đang chạy đua với thời gian để hoàn tất hoặc thực thi hàng loạt thỏa thuận thương mại trước thời điểm này. Ngoài Indonesia, nhiều nước khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia và Thái Lan cũng sẽ phải đối mặt với mức thuế dao động từ 25% đến 40%, tùy thuộc vào quy mô và bản chất quan hệ thương mại của họ với Hoa Kỳ [1]. Theo chính quyền, đây là biện pháp cần thiết để đối phó với các hành vi thương mại bị cho là không công bằng, đồng thời xử lý tình trạng thâm hụt thương mại hàng hóa kéo dài – điều mà họ coi là một mối đe dọa khẩn cấp đối với kinh tế và an ninh quốc gia [5][6].
Mặc dù Indonesia không phải là một đối tác thương mại lớn của Mỹ, thỏa thuận này đáng chú ý vì đây là một trong số ít thỏa thuận thương mại mà chính quyền Trump công bố kể từ đầu năm 2025. Bên cạnh thuế suất chung 19% đối với hàng hóa nhập khẩu, ông Trump còn tuyên bố áp mức thuế 50% đối với đồng và các sản phẩm dẫn xuất từ đồng nhập khẩu từ Indonesia, cũng bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8. Động thái này nhằm nhắm đến các lĩnh vực hàng hóa được cho là đóng vai trò trong mất cân bằng thương mại [3]. Dù vẫn chưa rõ Mỹ sẽ cải thiện việc tiếp cận các nguyên liệu chiến lược như thế nào, chính sách này nhằm buộc các quốc gia đối tác mở cửa thị trường hơn cho doanh nghiệp xuất khẩu Mỹ.
Quyết định mới với Indonesia được đưa ra sau khi ông Trump công bố thỏa thuận thương mại sơ bộ với Việt Nam, dù một số điều khoản trong đó vẫn đang trong quá trình đàm phán [3]. Chính phủ đối mặt với nhiều chỉ trích liên quan đến tác động của các mức thuế lên giá tiêu dùng, trong bối cảnh lạm phát tiếp tục là mối lo chính. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 6 năm 2025 tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái, và ông Trump đã nhiều lần kêu gọi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất để kiềm chế áp lực giá cả [3].
Chiến lược thuế của ông Trump dựa trên quan điểm rằng Hoa Kỳ đang phải chịu thâm hụt thương mại nặng nề do các thực tiễn thương mại không tương hỗ từ các nước khác – bao gồm việc áp dụng hàng rào thuế quan không công bằng và hạn chế tiếp cận thị trường. Chính quyền đã tuyên bố tình trạng thâm hụt này là mối khẩn cấp quốc gia, và biện pháp áp thuế được xem là công cụ để điều chỉnh tình trạng trên, khuyến khích sản xuất trong nước, bảo vệ chuỗi cung ứng trọng yếu và củng cố an ninh quốc gia [5][6]. Họ sử dụng cách tiếp cận “thuế quan tương ứng” – điều chỉnh mức thuế với từng quốc gia tùy theo mức thâm hụt thương mại song phương, với khả năng nâng hoặc giảm tùy theo các đánh giá định kỳ [1].
Giới chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế và thương mại vẫn đang tranh cãi về hiệu quả của chính sách này. Một số nhà phân tích đồng tình với quan điểm rằng thuế quan có thể tạo điều kiện cho ngành sản xuất trong nước và gia tăng lợi thế thương lượng của Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia khác cảnh báo rằng việc tăng thuế có thể khiến toàn bộ nền thương mại giảm tốc, làm giảm đổi mới sáng tạo, kìm hãm năng suất và thậm chí có thể không giúp cải thiện thâm hụt thương mại như mong muốn. Nhiều ý kiến cho rằng nên kết hợp các biện pháp khác như đẩy mạnh xuất khẩu, điều chỉnh chính sách tài khóa hoặc can thiệp vào tỷ giá để giải quyết mất cân bằng thương mại [2].
Trên bình diện khu vực, Mỹ đang phải đối mặt với cạnh tranh ngày càng lớn từ Liên minh châu Âu – tổ chức này gần đây đã đạt được thỏa thuận chính trị với Indonesia nhằm hoàn tất một hiệp định thương mại tự do vào tháng 9 năm 2025, điều có thể khiến các nhà xuất khẩu Mỹ gặp bất lợi trong việc tiếp cận thị trường lớn thứ tư Đông Nam Á. Trong khi đó, Trung Quốc đang tìm cách tận dụng căng thẳng trong thương mại Mỹ – Indonesia để tăng cường hiện diện và thúc đẩy mô hình thương mại đa phương như một lựa chọn thay thế trước chiến lược thuế quan đơn phương của Mỹ [3].
Tóm lại, tuyên bố áp dụng mức thuế 19% lên hàng hóa nhập từ Indonesia là một phần trong chiến lược “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Trump. Chính sách này nhấn mạnh việc thiết lập hệ thống thuế quan có tính chất tương hỗ, nhằm giảm thâm hụt thương mại, bảo vệ ngành công nghiệp trong nước và tái định hình mối quan hệ thương mại toàn cầu theo hướng có lợi hơn cho Mỹ. Với thời hạn chót 1 tháng 8 đang đến gần, chính quyền dự kiến sẽ tiếp tục công bố thêm các mức thuế và thỏa thuận thương mại mới, góp phần thay đổi cục diện thương mại quốc tế có liên quan đến Mỹ [1][3][5].