Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng bắt đầu từ ngày 1 tháng 8, Hoa Kỳ sẽ áp đặt mức thuế 25% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản và Hàn Quốc, đánh dấu bước đầu tiên trong kế hoạch mở rộng có thể ảnh hưởng đến tối đa 12 đối tác thương mại. Thông báo này được ông Trump gửi qua thư đến Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung, đồng thời công khai trên nền tảng mạng xã hội của ông[1][2][3].
Trong các bức thư, ông Trump nhấn mạnh rằng quyết định này nhằm đối phó với những hành vi thương mại không công bằng, cho rằng mối quan hệ thương mại giữa Hoa Kỳ và hai quốc gia này là “không tương xứng”. Ông cảnh báo rằng nếu Nhật Bản hoặc Hàn Quốc áp dụng biện pháp trả đũa bằng cách tăng thuế đối với hàng hóa Mỹ, Hoa Kỳ sẽ lập tức cộng thêm mức tăng đó vào mức thuế cơ bản 25%, cho thấy một lập trường cứng rắn trước các hành động trả đũa thương mại[1][3].
Các mức thuế này khác với các loại thuế chuyên ngành hiện có – bao gồm thuế đối với xe hơi, thép và nhôm – vốn đang được áp dụng theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962. Nhật Bản và Hàn Quốc, vốn là hai quốc gia xuất khẩu lớn trong các lĩnh vực này, đã từng đề nghị được miễn giảm thuế, tuy nhiên mức thuế 25% mới lần này được áp dụng trên diện rộng với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ hai nước đó[3].
Biện pháp này phản ánh sự thay đổi trong chính sách thương mại của Mỹ theo hướng “trả tiền để được tham gia”, trong đó các nước muốn tiếp cận thị trường Hoa Kỳ sẽ phải chịu mức thuế cao hơn, trừ khi họ giảm hoặc loại bỏ rào cản thương mại đối với hàng hóa Mỹ. Ông Trump cũng để ngỏ khả năng cân nhắc điều chỉnh thuế nếu Nhật Bản và Hàn Quốc thực hiện các bước đi nhằm mở rộng thị trường của họ cho sản phẩm Hoa Kỳ[2][3].
Nhiều chuyên gia kinh tế và thương mại đã bày tỏ lo ngại rằng các mức thuế mới này có thể làm gia tăng lạm phát và kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Thị trường tài chính cũng phản ứng tiêu cực, lo ngại về nguy cơ gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu. Mặc dù vậy, chính quyền Trump vẫn khẳng định rằng các biện pháp thuế quan này sẽ góp phần thúc đẩy thương mại công bằng và củng cố ngành sản xuất trong nước, bằng cách ngăn chặn các quốc gia khác lợi dụng Hoa Kỳ một cách không công bằng[1].
Các mức thuế mới được đưa ra trong bối cảnh Hoa Kỳ đang phải đối mặt với thâm hụt thương mại lớn với Nhật Bản và Hàn Quốc – lần lượt là 68,5 tỷ USD và 66 tỷ USD trong năm ngoái – khiến hai quốc gia này trở thành những nước có mức thâm hụt thương mại song phương lớn nhất với Mỹ. Đây là một phần trong cam kết của ông Trump nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại và bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia[3].