Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa thông báo kế hoạch áp thuế đối với hàng nhập khẩu dược phẩm, bắt đầu bằng một mức thuế “nhẹ” và sẽ tăng dần lên 150% trong vòng một năm, sau đó có thể đạt đến 250% trong khoảng 18 tháng. Ông cho biết chính quyền sẽ sớm công bố chi tiết thuế áp dụng theo từng ngành, bao gồm cả sản phẩm bán dẫn. Động thái này được đưa ra sau cuộc điều tra của chính quyền Trump về nhập khẩu dược phẩm và chất bán dẫn theo Mục 232 – căn cứ từng được sử dụng để áp thuế lên các sản phẩm kim loại như thép và nhôm. Ông Trump từ lâu đã kêu gọi áp thuế cao lên dược phẩm như một phần trong chiến lược nhằm kéo giảm chi phí thuốc cho người dân Mỹ và đối phó với hiện trạng mà ông gọi là “ký sinh” từ các quốc gia giàu có hưởng lợi từ giá thuốc thấp, trong khi người Mỹ phải trả mức phí cao hơn đáng kể[1][3].
Nguyên nhân sâu xa của chính sách này bắt nguồn từ nỗ lực của ông Trump nhằm xử lý tình trạng giá thuốc bất hợp lý cao tại Mỹ so với các nước phát triển khác. Theo số liệu, người tiêu dùng Mỹ phải trả giá cho thuốc gốc cao gấp ba lần so với mức trung bình ở các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), dù dân số Mỹ chỉ chiếm chưa đến 5% dân số toàn cầu nhưng lại chiếm đến 75% lợi nhuận ngành dược thế giới. Ông Trump lập luận rằng các công ty dược đã nhận hỗ trợ đáng kể từ chính phủ Mỹ, bao gồm tài trợ nghiên cứu, nhưng vẫn bán thuốc giá rẻ hơn ở nước ngoài và đẩy giá ở Mỹ lên cao để bù lỗ. Áp thuế nhập khẩu, theo ông, là cách gây sức ép buộc các hãng dược hạ giá trong nước, đồng thời chấm dứt tình trạng các quốc gia khác hưởng lợi từ sáng tạo và đầu tư nghiên cứu dược phẩm của Mỹ mà không phải trả giá tương xứng. Sau khi ban hành sắc lệnh hành pháp vào tháng 5 năm 2025 về chính sách giá “ưu đãi nhất” (Most-Favored-Nation Pricing), chính quyền kết luận rằng các đề xuất đến từ các công ty dược là chưa đủ và đang chuyển sang những biện pháp mạnh mẽ hơn – chẳng hạn như thuế quan – nhằm mang lại lợi ích trực tiếp cho các gia đình Mỹ và chấm dứt tình trạng các nước hưởng lợi từ hệ sinh thái sáng tạo dược phẩm của Mỹ[2].
Bên cạnh đó, ông Trump cũng có kế hoạch công bố một loạt thuế quan áp dụng với nhiều ngành khác, bao gồm cả nhập khẩu chất bán dẫn, như một phần trong chính sách bảo hộ thương mại rộng lớn hơn. Cách tiếp cận này nối tiếp các biện pháp trước đây về thuế đối với kim loại và các mặt hàng công nghiệp nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước và bảo vệ doanh nghiệp Mỹ trước sự cạnh tranh được cho là thiếu công bằng từ ngoại quốc. Riêng việc đe dọa áp thuế cao đến 250% với dược phẩm cho thấy lập trường cứng rắn chưa từng có, với tốc độ tăng thuế nhanh và mức thuế chạm ngưỡng hiếm thấy trong thương mại quốc tế. Chính sách này đánh dấu bước leo thang lớn trong chiến lược thương mại của Mỹ, có thể tác động mạnh đến chuỗi cung ứng toàn cầu và quan hệ thương mại giữa Mỹ với các đối tác quốc tế[1][4].