Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Úc Anthony Albanese vừa ký kết một thỏa thuận song phương quan trọng nhằm tăng cường hợp tác về khoáng sản thiết yếu – một bước đi chiến lược để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và củng cố an ninh chuỗi cung ứng trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gia tăng. Thỏa thuận này đặt nền móng cho việc bảo đảm hoạt động khai thác, chế biến và cung cấp các loại khoáng sản quan trọng, trong đó có đất hiếm – những nguyên liệu không thể thiếu trong lĩnh vực quốc phòng và công nghệ cao.
Theo thỏa thuận, cả hai quốc gia cam kết đầu tư tối thiểu mỗi bên 1 tỷ USD vào một loạt dự án trọng điểm, tổng trị giá lên tới 8,5 tỷ USD, trong vòng sáu tháng tới. Các dự án này dự kiến sẽ đóng vai trò lớn trong việc cung cấp toàn cầu các nguyên tố như gali và đất hiếm. Một nhóm điều phối chung Mỹ-Úc mang tên “Nhóm Phản Ứng An ninh Chuỗi Cung ứng Khoáng sản Thiết yếu” sẽ được thành lập để xác định các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng và đẩy nhanh tiến độ triển khai nguồn cung theo đúng lộ trình.
Trong cuộc gặp, Tổng thống Trump cũng tái khẳng định sự ủng hộ đối với AUKUS – một hiệp ước an ninh chiến lược giữa Mỹ, Úc và Anh. Một trong những nội dung chính được thảo luận là kế hoạch đẩy nhanh tiến độ chuyển giao tới 5 tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia do Mỹ chế tạo cho phía Úc, dự kiến bắt đầu từ đầu những năm 2030. Dù nhấn mạnh sự vượt trội của quân đội Mỹ và cho rằng Trung Quốc hiện không tìm kiếm xung đột, ông Trump vẫn cam kết xúc tiến nhanh chương trình này như một phần trong nỗ lực dài hạn nhằm tăng cường sức mạnh hải quân trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.
Về phía Úc, Thủ tướng Albanese bày tỏ sự hoan nghênh sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Washington, đồng thời nhấn mạnh vai trò thiết yếu của AUKUS trong việc củng cố an ninh khu vực. Thỏa thuận AUKUS được triển khai theo hai giai đoạn, trong đó Pillar I bao gồm việc Mỹ chuyển giao ít nhất ba tàu ngầm lớp Virginia cho Úc. Xa hơn, Canberra đang chuẩn bị các nền tảng để tự phát triển tàu ngầm hạt nhân của riêng mình – một phần trong kế hoạch mở rộng năng lực công nghệ quốc phòng hiện đại.
Một số quan chức quân sự Mỹ đã thừa nhận những thách thức đang tồn tại trong năng lực đóng tàu, nhưng cho biết quá trình đánh giá đang được thực hiện nhằm đảm bảo tiến độ giao tàu không bị ảnh hưởng. Khi hoàn tất, các tàu ngầm này sẽ giúp tăng cường khả năng răn đe tầm xa của Úc, đồng thời góp phần duy trì thế cân bằng và sức mạnh hải quân phương Tây tại khu vực đang trở nên ngày càng nhạy cảm trước sự hiện diện ngày một rõ nét của Trung Quốc.