Hoa Kỳ, dưới thời Tổng thống Donald Trump, đã quyết định rút khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) lần thứ hai. Động thái này phản ánh chính sách liên tục của ông Trump trong việc đưa Mỹ rời xa các tổ chức quốc tế mà ông và chính quyền cho là thiên vị hoặc gây phương hại đến lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ[1][3][5][6].
Quyết định rút lui được đưa ra sau một cuộc đánh giá kéo dài 90 ngày do ông Trump khởi xướng vào đầu năm 2025, nhằm điều tra các cáo buộc về xu hướng chống Do Thái và thiên vị chống lại Israel trong UNESCO. Chính quyền Mỹ đã chỉ trích các chính sách văn hóa của tổ chức này là gây chia rẽ, bao gồm những sáng kiến thúc đẩy đa dạng, công bằng và hòa nhập, chẳng hạn như bộ công cụ chống phân biệt chủng tộc ra mắt năm 2023 và dự án “Transforming MEN’talities” năm 2024 nhằm thay đổi nhận thức về giới. Bên cạnh đó, lập trường của UNESCO trong vấn đề Israel–Palestine — đặc biệt là việc công nhận các địa điểm linh thiêng của người Do Thái là di sản của Palestine và lên án các hành động của Israel mà không chỉ trích Hamas — cũng là nguyên nhân then chốt dẫn đến quyết định rút lui[1][5].
Chính quyền Trump cũng bày tỏ lo ngại về ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc trong nội bộ UNESCO. Bắc Kinh hiện là quốc gia đóng góp tài chính lớn thứ hai cho tổ chức, và nhiều vị trí lãnh đạo chủ chốt do người Trung Quốc đảm nhiệm. Phía Mỹ cáo buộc Trung Quốc đang sử dụng UNESCO để thúc đẩy các lợi ích riêng, bao gồm việc làm lu mờ lịch sử của người Duy Ngô Nhĩ — điều mà Washington cho là trái ngược với giá trị của nước Mỹ[1][5].
Việc rút khỏi UNESCO lần này được xem là tiếp nối các hành động trước đó của ông Trump, như rút khỏi WHO và Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (UNHRC) vào năm 2017. Dưới thời Tổng thống Joe Biden, nhiều bước đi này đã được đảo ngược và Mỹ đã tái gia nhập UNESCO vào năm 2023. Tuy nhiên, với việc ông Trump trở lại Nhà Trắng, chính quyền của ông đã tuyên bố rút khỏi tổ chức “một cách vĩnh viễn”[1][3][5][6].
UNESCO, được thành lập sau Thế chiến thứ hai và có trụ sở tại Paris, có sứ mệnh thúc đẩy hòa bình thông qua hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông. Tổ chức này nổi tiếng với hoạt động công nhận các Di sản Thế giới, như thành cổ Palmyra ở Syria. Việc Mỹ rút lui bị xem là một tổn thất đáng kể đối với UNESCO, dù các chương trình khoa học hiện hành của tổ chức chưa bị ảnh hưởng ngay lập tức[2][6].
Tóm lại, quyết định rút khỏi UNESCO dưới thời Tổng thống Trump được chính quyền này đánh giá là bước đi cần thiết nhằm bảo vệ chủ quyền và giá trị của Mỹ, đối phó với những thiên kiến trong tổ chức và ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng mạnh của Trung Quốc và các chính sách bị cho là thiên vị chống Israel. Đây là một phần trong xu hướng rộng lớn hơn của chính quyền Trump — ưu tiên chính sách đối ngoại đơn phương và hoài nghi về hợp tác đa phương[1][3][5][6].