### Bối cảnh và nội dung đề xuất
Tại Hàn Quốc, làn sóng bài Trung Quốc ngày càng gia tăng đã trở thành một vấn đề xã hội và chính trị đáng lo ngại. Trước thực trạng này, vào ngày thứ Năm, Nghị sĩ Kim Tae-nyeon thuộc Đảng Dân chủ cầm quyền đã đệ trình đề xuất sửa đổi quan trọng đối với Luật Tập họp và Biểu tình. Theo văn phòng của ông, bản sửa đổi này sẽ cấm các cuộc biểu tình công khai “được tổ chức chủ yếu nhằm kích động hoặc cổ súy phân biệt đối xử, hận thù hoặc bạo lực đối với các nhóm cụ thể như chủng tộc, quốc tịch hoặc người khuyết tật” [2][6]. Đây là một phần trong nỗ lực lập pháp nhằm giải quyết bất ổn xã hội và các hành vi kỳ thị, đặc biệt là tình trạng biểu tình bài Trung ngày càng căng thẳng tại những khu vực như Myeongdong và Daerim-dong ở Seoul [2].
### Động lực và cơ sở đề xuất
Là một nghị sĩ năm nhiệm kỳ và hiện là Chủ tịch Hội nghị sĩ Hàn – Trung, ông Kim Tae-nyeon đã lên án các cuộc biểu tình gần đây có yếu tố phân biệt nghiêm trọng không chỉ nhắm vào người Trung Quốc, mà còn dựa trên sắc tộc, giới tính, khuyết tật, xu hướng tính dục hoặc tôn giáo—thậm chí có trường hợp kích động bạo lực [2]. Ông lập luận rằng những hành vi như vậy đã vượt khỏi phạm vi bảo vệ của hiến pháp về quyền tự do ngôn luận và quyền biểu tình, đồng thời nhấn mạnh rằng “đây là bước đi lập pháp tối thiểu để hướng xã hội tới sự tôn trọng và cảm thông lẫn nhau” [2]. Đề xuất này cũng có yếu tố chiến lược khi Trung Quốc đang chuẩn bị cho chuyến thăm cấp cao của Chủ tịch Tập Cận Bình trong khuôn khổ hội nghị APEC, tạo ra mối quan ngại rằng các cuộc biểu tình có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ ngoại giao song phương [2].
Văn phòng của ông Kim cũng cho biết các cuộc biểu tình bài Trung gần đây thường được thúc đẩy bởi những thuyết âm mưu vô căn cứ và cáo buộc gian lận bầu cử. Tình hình càng trở nên căng thẳng kể từ khi Hàn Quốc áp dụng chính sách miễn thị thực cho công dân Trung Quốc [2]. Do vậy, đề xuất trên nhằm cân bằng giữa quyền tự do biểu đạt và trách nhiệm ngăn chặn những hình thức tụ tập có khả năng xoáy sâu vào sự chia rẽ hay khơi dậy nguy cơ bạo lực.
### Nội dung sửa đổi pháp lý
Dự luật sửa đổi sẽ bổ sung một số điều khoản mới vào Luật Tập họp và Biểu tình, cụ thể là:
– Cấm tổ chức hoặc tham gia các cuộc tụ tập có nội dung kích động kỳ thị, thù ghét hoặc bạo lực đối với các nhóm xã hội cụ thể—bao gồm chủng tộc, quốc tịch và người khuyết tật.
– Trao quyền cho cơ quan chức năng can thiệp vào các cuộc biểu tình bị xem là cổ vũ các hành vi nguy hại, cho dù chưa xảy ra bạo lực cụ thể [2].
– Bổ sung tiêu chí “xâm phạm phẩm giá con người” như một yếu tố để hạn chế biểu tình, mở rộng phạm vi vốn trước đây chỉ xoay quanh trật tự và an ninh công cộng [2].
Dự luật hiện đã thu hút được sự ủng hộ của 13 nghị sĩ đến từ Đảng Dân chủ và Đảng Tái thiết Hàn Quốc, cho thấy một mức độ đồng thuận ban đầu đối với mục tiêu cải cách luật pháp [2]. Mặc dù các nỗ lực trước đây nhằm xây dựng luật chống phân biệt đối xử toàn diện—bao gồm cả bảo vệ cộng đồng LGBTQ+—vẫn đang bị đình trệ sau hơn một thập kỷ [4], đề xuất lần này tập trung cụ thể vào hành vi tụ tập công khai có yếu tố thù hận hoặc kích động bạo lực.
### Phản ứng chính trị và xã hội
Một số ý kiến phản đối—bao gồm cả từ chính những người ủng hộ Đảng Dân chủ—cho rằng đề xuất này đi ngược với truyền thống bảo vệ mạnh mẽ quyền tự do ngôn luận và biểu tình của đảng này [2]. Vốn được biết đến với tư tưởng tự do tiến bộ, động thái siết chặt quyền biểu tình khiến một bộ phận cử tri lo ngại đây là phản ứng mang tính chính trị nhằm xoa dịu sức ép ngoại giao, hoặc tệ hơn, là tiền lệ đáng lo cho việc đàn áp các tiếng nói phản biện.
Ngược lại, phe ủng hộ cho rằng việc kích động thù hận và phân biệt đối xử không nằm trong phạm vi được bảo vệ bởi luật nhân quyền quốc tế. Họ lập luận rằng Hàn Quốc có trách nhiệm pháp lý và đạo đức trong việc bảo vệ các nhóm dễ tổn thương trước những hành vi công khai mang tính xâm hại và đe dọa [4]. Các quốc gia dân chủ trong khu vực như Philippines và Nhật Bản cũng đang từng bước tiến hành các cải cách tương tự nhằm hạn chế ngôn luận thù hằn [4].
### Tác động trong và ngoài nước
Đề xuất hạn chế các cuộc biểu tình mang tính thù hận được đưa ra trong bối cảnh các thể chế dân chủ ở Hàn Quốc đang bị đặt dưới kính hiển vi, đặc biệt sau sự kiện sử dụng thiết quân luật gây tranh cãi vào cuối năm 2024 [1][3]. Việc Tổng thống Yoon Suk-yeol trước đó đã từng lên kế hoạch triển khai quân đội để đối phó với biểu tình, nhưng sau đó phải rút lui dưới sức ép chính trị, phản ánh sự mong manh trong nền dân chủ của quốc gia này [1][3][7].
Trong xã hội Hàn Quốc, cuộc tranh luận giữa “quyền tự do” và “trật tự xã hội” vẫn tiếp tục. Vấn đề phát ngôn thù hằn và nguy cơ biến nó thành công cụ gây tổn hại cho cá nhân lẫn xã hội rộng lớn hơn đang được xem xét một cách nghiêm túc. Các tổ chức nhân quyền quốc tế từ lâu đã kêu gọi nước này ban hành luật chống phân biệt toàn diện và thiết lập cơ chế xử lý khiếu nại hiệu quả đối với các hành vi kỳ thị [4]. Dù phạm vi còn hạn chế, đề xuất lần này là bước đi cụ thể hướng tới một khung pháp lý ngăn chặn hành vi thù ghét trong không gian công cộng.
### Thách thức và triển vọng
Khả năng thông qua dự luật vẫn còn bỏ ngỏ. Quốc hội Hàn Quốc đã nhiều lần thất bại trong việc thông qua luật chống phân biệt đầy đủ, và các cuộc tranh luận về ranh giới của tự do ngôn luận chắc chắn sẽ còn nóng lên trong thời gian tới [4]. Ngoài ra, việc thực thi cũng gây nhiều băn khoăn, bởi khái niệm “thù hận” hay “kích động” có thể bị hiểu và áp dụng một cách chủ quan, từ đó tiềm ẩn nguy cơ lạm quyền.
Nếu được thông qua, dự luật này sẽ trao thêm quyền hạn cho cơ quan thực thi pháp luật trong việc giải tán hoặc ngăn chặn các cuộc biểu tình có nội dung kích động thù địch. Tuy vậy, việc xác lập ranh giới giữa bảo vệ người yếu thế và duy trì quyền tự do biểu đạt sẽ tiếp tục là bài toán không đơn giản đối với các nhà làm luật và toàn xã hội Hàn Quốc.
### Kết luận
Đề xuất sửa đổi Luật Tập họp và Biểu tình của Nghị sĩ Kim Tae-nyeon là phản ứng trước tình trạng bài Trung leo thang và những lo ngại rộng hơn về các hoạt động tụ tập mang tính thù hận tại Hàn Quốc [2][6]. Tìm cách ngăn chặn các cuộc biểu tình có tính chất kỳ thị, kích động thù ghét hoặc bạo lực nhằm vào các nhóm yếu thế, dự thảo luật thể hiện nỗ lực thúc đẩy một xã hội toàn diện và tôn trọng lẫn nhau. Mặc dù vấp phải tranh cãi về quyền tự do biểu đạt, đề xuất này cho thấy sự nghiêm túc trong việc đối phó với xu hướng phân biệt đối xử đang hiện hữu. Cuộc thảo luận sắp tới tại Quốc hội sẽ phần nào phản ánh cách mà Hàn Quốc lựa chọn cân bằng giữa quyền cá nhân và trách nhiệm xã hội trong một nền dân chủ đang chịu nhiều áp lực.