Bộ Tư pháp Hàn Quốc, thông qua dữ liệu do nghị sĩ đảng Quyền lực Nhân dân Park Jun-tae thu thập, cho biết hơn một trong năm nghi phạm hình sự đã trốn ra nước ngoài trong quá trình bị điều tra truy tố ở Hàn Quốc trong vòng năm năm qua đã chọn Trung Quốc làm nơi lẩn trốn – con số này vượt qua cả Hoa Kỳ kể từ năm 2022 và tiếp tục tăng. Từ năm 2021 đến giữa năm 2025, có tổng cộng 1.559 nghi phạm bị đình chỉ truy tố sau khi bỏ trốn ra nước ngoài. Trong số này, 20,9% bỏ trốn sang Trung Quốc, 14% sang Mỹ, 8,6% sang Việt Nam, 8,2% sang Philippines và 6,3% sang Thái Lan. Xu hướng lựa chọn Trung Quốc đang gia tăng, từ 17,5% năm 2021 lên 23,7% trong nửa đầu năm 2025. Trong khi đó, tỷ lệ nghi phạm trốn sang các quốc gia Đông Nam Á tăng mạnh, từ 14,9% lên 28,3% trong cùng giai đoạn.
## Xu hướng thay đổi điểm đến của các nghi phạm
Trước đây, Hoa Kỳ từng là điểm đến phổ biến nhất của các đối tượng đang bị điều tra tại Hàn Quốc. Tuy nhiên, kể từ năm 2022, Trung Quốc đã vượt lên dẫn đầu và tiếp tục giữ vị thế này. Thay đổi này đặc biệt đáng chú ý nếu xét đến việc lâu nay Mỹ được cho là nơi trú ẩn hấp dẫn đối với những người muốn tránh bị xét xử vì lý do cộng đồng người Hàn lớn và hệ thống pháp luật phức tạp. Đồng thời, khu vực Đông Nam Á – gồm Việt Nam, Philippines và Thái Lan – đang nổi lên là lựa chọn ngày càng được ưa chuộng, phản ánh sự thay đổi trong chiến lược tẩu thoát của các nghi phạm hình sự.
## Hồ sơ tội phạm và loại hình vi phạm
Lừa đảo là hành vi phạm tội phổ biến nhất trong số các nghi phạm đang bị truy nã, chiếm 28,7% tổng số vụ việc, tiếp theo là các vi phạm liên quan đến ma túy với 13,5%. Các loại tội phạm mang tính chất kinh tế và xuyên quốc gia này có vẻ là động lực chính thúc đẩy việc trốn ra nước ngoài. Nơi mà các đối tượng lựa chọn để lẩn trốn cũng thường phụ thuộc vào đặc điểm của hành vi phạm tội – ví dụ, những người phạm tội lừa đảo hoặc liên quan đến ma túy có xu hướng chọn các quốc gia nơi họ cho rằng khả năng bị truy đuổi thấp hơn hoặc có thể dễ dàng hòa nhập vào cộng đồng người Hàn tại địa phương.
## Những yếu tố tác động đến việc lựa chọn điểm đến
Một quan chức thuộc Bộ Tư pháp cho biết, khi chọn nơi lẩn trốn, các nghi phạm thường cân nhắc nhiều yếu tố như năng lực của cơ quan thực thi pháp luật tại nước sở tại, chi phí sinh hoạt cùng với mức độ hợp tác pháp lý giữa quốc gia đó và Hàn Quốc. Mặc dù Hàn Quốc đã ký hiệp định dẫn độ với 78 quốc gia, bao gồm cả năm điểm đến hàng đầu nói trên, vẫn tồn tại nhiều khó khăn trong việc thực thi, như sự khác biệt về hệ thống pháp luật, mức độ ưu tiên của các nước trong việc thực hiện yêu cầu dẫn độ, cũng như các rào cản về hành chính.
Trung Quốc được cho là ngày càng được các nghi phạm lựa chọn do có vị trí địa lý gần Hàn Quốc, cộng đồng người gốc Hàn lớn và khả năng “ẩn mình” cao hơn so với các quốc gia phương Tây. Bên cạnh đó, sự gia tăng tỷ lệ trốn sang Đông Nam Á cũng phản ánh việc các nghi phạm ưu tiên những nơi có chi phí sinh hoạt thấp, khả năng nhập cư dễ dàng hơn và có sẵn cộng đồng người Hàn sinh sống.
## Góc nhìn so sánh: người đào thoát từ Triều Tiên
Trong khi bài viết này tập trung vào các nghi phạm hình sự từ Hàn Quốc, cũng đáng chú ý khi so sánh với người đào thoát từ Bắc Triều Tiên. Những người này chủ yếu hướng về Hàn Quốc như điểm đến cuối cùng chứ không phải Hoa Kỳ hay các quốc gia khác. Tuy nhiên, số lượng người Triều Tiên đến được Hàn Quốc đã giảm mạnh trong những năm gần đây, phần lớn do kiểm soát biên giới nghiêm ngặt giữa Trung Quốc và Triều Tiên, đặc biệt trong thời kỳ dịch COVID-19. Năm 2023, chỉ có 196 người đào thoát từ miền Bắc đến được Hàn Quốc – tăng so với các năm trước nhưng vẫn thấp xa so với mức trước đại dịch. Điều này cho thấy sự khác biệt rõ rệt về hoàn cảnh và mục đích giữa hai nhóm người – trong khi người đào thoát từ Triều Tiên chạy trốn khỏi sự đàn áp chính trị, thì nghi phạm Hàn Quốc lại chủ yếu trốn tránh trách nhiệm pháp lý.
## Hợp tác quốc tế và dẫn độ
Mạng lưới hiệp định dẫn độ của Hàn Quốc hiện khá rộng khắp, bao gồm đầy đủ các quốc gia được coi là điểm đến phổ biến của nghi phạm bỏ trốn. Tuy nhiên, trong thực tế, quá trình dẫn độ vẫn gặp nhiều trở ngại về mặt pháp lý. Ví dụ, trong hiệp định dẫn độ giữa Hàn Quốc và Hoa Kỳ, một vấn đề nan giải là sự khác biệt về hiệu lực của thời hiệu truy tố – ở Hàn Quốc, thời hiệu vẫn tiếp tục chạy cả khi nghi phạm bỏ trốn; trong khi đó tại Mỹ, thời hiệu sẽ bị dừng lại trong thời gian nghi phạm không có mặt tại quốc gia đó. Những khác biệt như vậy dù đã được đề cập trong điều khoản của hiệp định dẫn độ, nhưng vẫn có thể gây trì hoãn hoặc cản trở trong quá trình yêu cầu dẫn độ nghi phạm từ nước ngoài về.
## Phản ứng của cơ quan chức năng
Trước xu hướng gia tăng nhanh chóng số nghi phạm trốn sang Đông Nam Á, cơ quan chức năng Hàn Quốc đang tăng cường phối hợp với các quốc gia trong khu vực này nhằm cải thiện khả năng thực thi pháp luật xuyên biên giới. Các biện pháp được triển khai bao gồm thiết lập cơ chế điều tra chung, trao đổi thông tin tình báo và tiến hành các chiến dịch truy bắt, dẫn độ nghi phạm. Ví dụ, trong năm 2021, Philippines đã bắt giữ 55 nghi phạm Hàn Quốc – con số cao nhất trong số các nhóm người nước ngoài bị bắt tại quốc gia này. Những nỗ lực này phản ánh sự cần thiết của một cách tiếp cận đa phương trong bối cảnh tội phạm xuyên quốc gia ngày càng phát triển.
## Những hệ quả dài hạn
Xu hướng các nghi phạm Hàn Quốc chọn Trung Quốc hoặc các nước Đông Nam Á để lẩn trốn cho thấy tội phạm ngày nay đã mở rộng quy mô toàn cầu và đang thách thức khả năng kiểm soát của hệ thống pháp luật quốc tế. Đồng thời, điều này cho thấy sự cấp thiết trong việc nâng cấp khuôn khổ pháp lý cũng như phương pháp tiếp cận thực thi pháp luật giữa các quốc gia để ứng phó hiệu quả hơn với những thay đổi trong hành vi tội phạm. Hàn Quốc cũng có thể sẽ cần phải điều chỉnh lại ưu tiên về mặt ngoại giao và an ninh, đặc biệt đối với những quốc gia đang trở thành “điểm nóng” cho các đối tượng truy nã từ trong nước.