Bộ trưởng Ngoại giao Colombia, Rosa Villavicencio, đã quyết định tự nguyện từ bỏ visa Mỹ như một hành động phản đối việc Washington hủy thị thực của Tổng thống Colombia, Gustavo Petro. Động thái này diễn ra sau khi ông Petro tham gia một cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại thành phố New York nhân dịp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, nơi ông kêu gọi các binh sĩ Mỹ không chĩa súng “vào nhân loại” theo lệnh của Tổng thống Donald Trump khi đó. Phía Mỹ xem phát biểu này là “kích động và thiếu trách nhiệm”, dẫn đến việc thu hồi visa của ông Petro.
Villavicencio mô tả việc từ bỏ visa là một “hành động của phẩm giá”, đồng thời khẳng định đó là thông điệp về chủ quyền quốc gia: Colombia không quỳ gối và cần được đối xử một cách tôn trọng.
Quyết định này phản ánh rõ mức độ căng thẳng đang gia tăng giữa Colombia và Hoa Kỳ, vốn đã âm ỉ trong thời gian qua vì hàng loạt bất đồng: từ chính sách chống ma túy, việc chặn các chuyến bay trục xuất của Hoa Kỳ hồi đầu năm, đến các quan điểm trái chiều về cuộc chiến ở Gaza và hoạt động quân sự của Mỹ gần Venezuela. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ lên tiếng chỉ trích bài phát biểu và các hành động của ông Petro, cáo buộc ông kích động bạo lực. Tuy nhiên, với hộ chiếu châu Âu trong tay, ông Petro tỏ ra không mấy bận tâm đến động thái này và khẳng định mình vẫn tự do di chuyển quốc tế.
Không chỉ riêng bà Villavicencio, nhiều quan chức cấp cao khác trong nội các Colombia cũng hành động tương tự. Bộ trưởng Tài chính Germán Ávila và một số thành viên chính phủ tuyên bố chấm dứt sử dụng hoặc chính thức từ bỏ thị thực Hoa Kỳ như lời thể hiện tình đoàn kết với tổng thống. Ông Ávila nhấn mạnh, “Để phục vụ nhân dân, chúng tôi không cần visa”, biến tuyên bố này trở thành biểu tượng phản kháng rõ rệt.
Đây là điều hiếm thấy trong quan hệ quốc tế, bởi việc từ bỏ một visa – đặc biệt là visa không định cư – không có quy trình chính thức và thường chỉ xảy ra thông qua việc để thị thực hết hạn. Các nhà quan sát nhìn nhận đây là những hành động mang tính biểu tượng cao, thể hiện sự cứng rắn của chính phủ Colombia trước việc họ cho là sự can thiệp thiếu thiện chí từ Washington.
Ngoài câu chuyện thị thực, căng thẳng giữa Colombia và Hoa Kỳ còn được khuếch đại bởi nhiều yếu tố khác:
– Bogotá chỉ trích mạnh các chính sách kiểm soát ma túy và việc nước này bị liệt kê trong danh sách trừng phạt liên quan đến ma túy.
– Những va chạm ngoại giao liên quan đến các chuyến bay hồi hương người nhập cư và các mức thuế thương mại.
– Quan điểm trái ngược quanh cuộc chiến tại Gaza – nơi Colombia lên tiếng mạnh mẽ phê phán lập trường của Hoa Kỳ.
– Hoạt động hải quân của Mỹ gần Venezuela cũng là điểm nóng, khi Colombia giữ thái độ cảnh giác với khu vực này.
Các chuyên gia cho rằng đây là giai đoạn bước ngoặt trong quan hệ hai nước. Chính phủ của ông Petro đang thể hiện một đường lối đối ngoại đề cao chủ quyền, thậm chí mang tính đối đầu hơn với Mỹ, đồng thời định hình lại không gian chính trị nội bộ theo hướng khép kín hơn với các quan điểm đối lập. Mô hình này có thể khiến sự hợp tác với Washington trong tương lai trở nên khó khăn hơn.
Việc một bộ trưởng ngoại giao tuyên bố từ bỏ visa Mỹ không chỉ là một quyết định cá nhân mà được xem như biểu tượng của tinh thần độc lập và sự phản kháng mang tính quốc gia. Đây là một chương mới trong mối quan hệ nhiều sóng gió giữa hai nước – nơi mà các bất đồng chính trị và các cuộc cạnh tranh địa chiến lược ngày càng đặt dấu ấn rõ rệt.